Moduł V - Informacja zwrotna - formy, rozdzielenie OK od OS





Cel modułu
Cel: Dostosujesz swoją strategię oceniania do potrzeb uczniów.


Kryteria sukcesu
  1. Wybierzesz użyteczne dla Ciebie i Twoich uczniów formy informacji zwrotnej i zastosujesz je w praktyce
  2. Zaplanujesz sposób rozdzielenia informacji zwrotnej od oceny sumującej (strategię oceniania) i wdrożysz go w klasie.
  3. Zaobserwujesz skutki realizowanej strategii oceniania w pracy z uczniami. Sformułujesz wnioski.


Różne formy informacji zwrotnej
Informacja zwrotna może mieć różnorodne formy, np.:
  • list,
  • tabela,
  • podział pracy na części – pod każdą częścią wolne miejsce na komentarz, 
  • praca –  z zaznaczonymi na marginesie odnośnikami do kryteriów sukcesu,
  • oznaczanie elementów IZ różnymi kolorami
  • wykorzystanie zapisu kryteriów sukcesu i symboli;
  • włączona funkcja RECENZJA, jeśli praca jest wykonana na komputerze
Może przybierać też inne formy, które nauczyciel i uczniowie uznają za bardziej użyteczne.

Przykłady informacji zwrotnej..................dokument


Zawartość informacji zwrotnej
Obojętnie jaką formę przybiera IZ powinna mieć 4 elementy, jednak w szczególnych przypadkach może ograniczać się do trzech lub nawet dwóch elementów. Są to sytuacje, kiedy:
  • praca jest bezbłędna, spełnia wszystkie kryteria sukcesu – w tym wypadku informacja zwrotna zawiera docenienie i wskazówki, jak uczeń powinien pracować dalej (++, ↗)
  • praca spełnia nieliczne kryteria – w takiej sytuacji doceniamy podjęty wysiłek ucznia i wskazujemy konkretnie, co zrobił dobrze, a następnie skupiamy się na najbardziej istotnych błędach i dajemy wskazówki, jak je należy poprawić (++, -, Δ) ;
  • praca nie spełnia żadnego kryterium sukcesu (praca na temat, ale wykonana w całości nieprawidłowo) – doceniamy podjęty wysiłek ucznia, a następnie skupiamy się na najbardziej istotnych błędach i dajemy wskazówki, jak je należy poprawić. (+, -, Δ), warto też zastanowić się, czy zadanie nie przerosło możliwości ucznia i wyciągnąć wnioski;
  • praca nie odnosi się do żadnego kryterium – jest nie na temat – doceniamy podjęty wysiłek i zapraszamy na rozmowę, która zmotywuje ucznia do podjęcia kolejnej próby napisania pracy zgodnej z kryteriami.
  • Nie udziela się IZ uczniowi, który nic nie napisał, ponieważ nie ma do czego jej udzielić. Skupiamy się na wyjaśnieniu przyczyn braku pracy i ustalamy z uczniem dalsze postępowanie związane z tym brakiem.


Informacja zwrotna (ocena kształtująca)  jest częścią procesu uczenia się, pomaga uczniowi się uczyć, wskazuje, co już zostało osiągnięte, a co i jak należy poprawić. Ocena sumująca, to ocena określająca efekt: poziom wiedzy ucznia z danego tematu na końcu procesu uczenia się.
Ocenę kształtującą można porównać do próbowania potrawy przez kucharza podczas jej przygotowywania, a ocenę sumującą – do próbowania tej potrawy przez gości w trakcie jej spożywania.



Rozdzielenie informacji zwrotnej (oceny kształtującej) od oceny sumującej

Warto pamiętać o tym, że ani stosowanie tylko oceny sumującej, ani połączenie IZ i stopnia jednocześnie nie są korzystne z punktu widzenia uczenia się.
Każdy nauczyciel powinien ustalić kiedy i co będzie oceniał stopniem, a kiedy i do jakich prac będzie udzielał informacji zwrotnej. Na czym polega strategia rozdzielenia OK od OS oraz inne informacje na ten temat zawiera materiał pomocniczy w biblioteczce pod ekranem.
Możemy uczniom przedstawić wybraną przez nas strategię, jednak niewątpliwie lepsze efekty przyniesie włączenie ich w jej ustalenie.


Strategie rozdzielenia OK i OS.................dokument


Informacja zwrotna – pytania i wątpliwości
Skuteczność informacji zwrotnej zależy od tego, co uczniowie zrobią z informacja zwrotną, czy uczniowie zastosują się do wskazówek nauczyciela dotyczących poprawy i dalszego rozwoju. Stąd kilka problemów, które każdy nauczyciel musi rozstrzygnąć:
  • Ile razy powinno się pozwolić uczniowi poprawiać tę samą pracę?
  • Czy polecenie poprawy powinno dotyczyć dokładnie tego samego zadania lub ćwiczenia, czy może czegoś związanego z danym zagadnieniem?
  • Jak za każdym razem znaleźć w pracy ucznia to, co można docenić?
Nie ma gotowych recept i odpowiedzi na powyższe wątpliwości i pytania, będziemy ich szukać pracując według wskazówek z materiałów pomocniczych modułów czwartego i piątego, a przede wszystkim wyciągając wnioski z własnych doświadczeń. Warto pamiętać o jak najczęstszym stosowaniu ustnej IZ i systematycznym sprawdzaniu realizacji kryteriów w trakcie lekcji razem z uczniami. Większa świadomość progresu ułatwia rozumienie korzyści z otrzymywania IZ i ograniczenia liczby stopni.


Zadania dla nauczyciela:


Zadanie 1
Wytłumacz uczniom, czemu służy ocena kształtująca oraz w jakim celu stawiane są stopnie. Ustal z uczniami lub podaj im opracowaną wcześniej przez siebie strategię rozdzielenia informacji zwrotnej i oceny sumującej tak, aby wiedzieli kiedy i dlaczego otrzymają stopień, a kiedy i dlaczego komentarz do pracy (IZ).

Zadanie 2
  1. Ustal (najlepiej z uczniami) kryteria sukcesu do pracy, którą mają wykonać.
  2. Poleć uczniom pracę do wykonania w danym terminie. 
  3. Zredaguj do wyżej wymienionej pracy informację zwrotną. Zastosuj taką formę, którą uznasz za najbardziej użyteczną (patrz: Ekran 6). Możesz też zaproponować uczniom wybór formy IZ lub zapytać, czy zastosowana przez Ciebie forma jest dla nich użyteczna.
  4. Określ zasady poprawy pracy przez ucznia oraz podaj termin tej poprawy.

Zadanie 3
Zaobserwuj, jaki wpływ na motywację do uczenia się uczniów ma Twój dialog z uczniem w postaci IZ, ewentualna zmiana jej formy zgodnie z oczekiwaniami ucznia oraz zastosowana strategia oceniania. Sformułuj wnioski (najlepiej z uczniami) i zaplanuj dalsze działania.



Popularne posty z tego bloga

Moduł 1 cele i nacobezu

Moduł VII - ocena koleżeńska i samoocena

OK zeszyt